دستگاه هاي آبي كوچك(MIHP)

آب یک منبع قابل تجدید می باشد که در طبیعت چرخه ای را به طور مستمر طی می نماید . در طی این چرخه ، آب بر اثر تابش خورشید بر دریاها و اقیانوسها به مقدار زیادی از سطح آنها تبخیر می شود و پس از جذب در اتمسفر به وسیله جریانهای هوا به سراسر کره زمین منتقل می گردد . در طی این جریان ،  تقطیر شده و به شکل باران ریزش می کند و به رودخانه هایی می پیوندد ، که در نهایت به دریاها و دریاچه ها منتهی می شوند این فرایند به طور مستمر در طبیعت تکرار می گردد.

انرژی آب از دیر باز به عنوان یک منبع انرژی مورد توجه بشر قرار گرفته است به عنوان مثال در افغانستان قدیم از انرژی آب در آسیابهای آبی برای آرد کردن غلات استفاده می گردید . در صد سال اخیر استفاده از انرژی آب به عنوان یک منبع بالقوه پایان ناپذیر انرژی برای برای سیستمهای تولید انرژی الکتریکی در کشور های پیشرفته توسعه فراوانی یافته است .

در دستگاه  های آبی از انرژی پتانسیل نهفته در آبهای جاری در سطح خشکی برای تولید انرژی الکتریکی استفاده می گردد . آبهای جاری در جریان چرخه خود در طبیعت همواره با توجه به اختلاف سطح خود نسبت به دریاهای آزاد دارای انرژی پتانسیل هستند که قابل تبدیل به انرژی الکتریکی می باشد . دستگاه های آبی دارای بازدهی بالایی در حدود 80 در صد و بیشتر از آن می باشد که با گذشت زمان و استهلاک دستگاه  در میزان آن تغییر قابل محسوسی حاصل نمی گردد .

دستگاه های آبی کوچک یکی از فن آوریهای انرژی است که با توجه به مقرون به صرفه بودن آن در کشورهای کمتر توسعه یافته برای برق رسانی روستایی مورد توجه قرار گرفته است . همچنین چشم انداز اصلی برای تحولات آبی در اروپا ، با توجه به این که دستگاه های آبی بزرگ که در حال حاضر مورد بهره برداری قرار گرفته اند از نظر سازگاری با محیط زیست قابل قبول نمی باشند ، در حال که دستگاه های آبی کوچک  بسیار قوی ( سیستم میتواند برای 50 سال یا بیشتر با تعمیر و نگهداری کم کار کند ) و همچنین به عنوان یکی از انرژی های سازگار با محیط زیست در دسترس می باشد .

توسعه برق آبی در قرن بیستم معمولا با ساخت سد های بزرگ همراه بود . صدها مانع بزرگ از بتن ، سنگ و زمین در مسیر دره رودخانه ها در سراسر جهان برای ایجاد دریاچه های  مصنوعی عظیم مورد استفاده قرار گرفتند . در صورتیکه دلایل عمده ایجاد این سد ها منبع تغذیه قابل اطمینان به علاوه آبیاری و مزایای کنترل سیلاب بوده ، این سدها باعث آب گرفتگی بخش وسیعی از زمینهای حاصلخیز و جابجایی هزاران تن از افراد که در منطقه زندگی می کردند شده  است و در بسیاری از موارد لای گیری سد باعث کاهش بهره وری و طول عمر آن می شد . همچنین  مساله تنوع محیط زیستی وجود دارد که می تواند با مداخلات بزرگ در رابطه با آب رودخانه ها به وجود آید .

در سالیان اخیر ساخت دستگاه  های آبی کوچک (SHP  (Small Hydrow  Power ، مینی MHP  (Mini Hydrow Power) و میکرو Micro-HP   به خصوص در مناطق دور افتاده روستائی و سیستمهای تولید پراکنده انرژی ، بسیار مورد توجه بشر قرار گرفته است ، به طوریکه در حال حاضر برخی از انواع این دستگاه  ها به صورت پکیج در کشورهای مختلف ساخته می شوند و در ابعاد تجاری در سطح جهان عرضه می گردند .

این دستگاه  ها با توجه به سابقه 100ساله بشر در احداث دستگاه  های آبی بزرگ ، در مقایسه با دیگر تکنولوژی های تولید برق از منابع انرژی های تجدید پذیر ، بسیار پیشرفته می باشند و از مزایای اقتصادی ، اجتماعی و محیطی بسیاری برخوردار هستند.

برخی از مزایای این دستگاه  ها در ذیل آورده شده است :

  پیشرفته بودن تکنولوژی ساخت و ریسک کم در سرمایه گذاری
    سازگاری با محیط زیست
    استفاده چند منظوره در زمینه آبیاری ، جلوگیری از سیل ، تامین آب آشامیدنی و غيره
    ایجاد اشتغال ، کاهش میزان مهاجرت به شهرها و ارتقاء سطح فرهنگی مردم روستایی .
    پایان ناپذیری منبع تامین انرژی .
    عمر مفید طولانی ، نگهداری ساده هزینه کم بهره برداری و راندمان بالا .
    توسعه صنعت توریسم در مناطق روستائی و افزایش درآمد دولت و مردم منطقه

بر اساس تجربیات حاصله در برخی از کشورهای جهان ، برای توسعه نیروگاههای آبی کوچک ، مینی و میکرو در یک منطقه فراهم بودن شرایط ذیل ضروری می باشد:

    وجود منابع آبی کوچک ( رودخانه هایی که دارای حوضه آبریز کمتر از 300 کیلومتر مربع هستند، رودخانه کوچک محسوب می گردند ) و اطمینان از نیاز مصرفی منطقه
    وجود سرمایه کافی برای احداث نیروگاه و توجیه اقتصادی
    حمایت دولتهای محلی و مرکزی برای احداث این نیروگاه ها

(MicroHydroPower(MHP...